Каспий итбалығы Қызыл кітапқа енеді

Каспий итбалықтарының (Pusa Caspica) Қазақстанның Қызыл кітабына енуі – оны сақтаудың қосымша шарасы, сонымен бірге болашақта ерекше қорғалатын табиғи аумақты құрудың маңызды дәлелі болады. Каспий итбалығы басқа да Каспий маңындағы елдерде Қызыл кітапқа енгізілгенін атап өткен жөн. Каспий ит­балықтарының саны жыл сайын азайып келеді. Бұл – Каспий теңізі фау­насындағы сүтқоректілердің жал­ғыз өкілі. Әртүрлі мәліметтер бойын­ша те­ңіз жануарының саны жыл сайын тө­мендеу үрдісімен 100 мың бастан аспайды. Мұны 2015-2018 жылдары Кас­пий теңізінің қазақстандық бөлігінде Гид­робиология және экология институты мен балық шаруашылығы ғылыми өндірістік орталығы жүргізген зерттеулер растайды. Кему антропогендік және табиғи факторлардың әсерінен болуы мүмкін. Қазіргі уақытта Каспий маңы мем­лекеттерінің итбалықтардың санын бағалау жөніндегі ғылыми зерт­теу­лерінің нәтижелері әртүрлі. Сондықтан шынайы мәліметтерді алу үшін Ресей мен Қазақстан экологтері ортақ әдіс­темелік тәсілдер бойынша бірлескен зерттеулер ұйымдастырмақ. 2020-2024 жылдары Солтүстік Кас­пийдің қазақстандық және ресейлік бөлігінде Каспий ит­ба­лықтарының көптігін, таралуын және табиғи көбеюін баға­лау бағдарламасын осы жыл­дың басында еліміздің Ор­ман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитеті және Ресей Федерациясының Балық ша­руашылығы федерал­ды агент­тігі мақұлдады. Бағдар­­ла­маны Қазақстан қолдан­балы экология агенттігі және Бүкіл­ресейлік Ба­лық шаруашы­лы­ғы және мұ­хит­тану ғылыми-зерт­теу институты «NCOC N.V.» компа­ниясының қол­­дауымен жасады. Каспий итбалықтарының популяциясын сақтау мақсатында былтыр тамызда Ақтауда меценаттар есебінен Қазақстанда алғашқы зерттеу және қалпына кел­тіру орталығы ашылды. Бұл ауру және жараланған итба­лықтарды емдеуге, сауық­тыруға және сау жануарларды тіршілік ету ортасына – Кас­пий теңізіне шығаруға қаты­сады. Сонымен қатар, Қазақ­стан мен Ресейдің экология министр­ліктері Каспий итбалықтарының попу­ляциясын сақтау бойынша бір­лескен іс-шаралар жоспарын жасады. Қазіргі уақытта жоспар Ресей Феде­­рациясының Экология ми­нистрлігімен келісілуде. Каспий итбалықтарының био­ло­гиялық ерекшелігі – мекен­дейтін жерлерінің маусымдық өзгергіштігі. Көбею және түлеу кезе­ңінде популяцияның негізгі бөлігі Солтүстік Каспийдің қа­­зақ­­стандық және ресейлік мұз­­­ды аумағында өмір сүреді. Көк­­темгі көші-қон басталғанға дейін итбалықтар шығыс және сол­түстік-батыс жағалауларда жүреді. Жаз айларын оңтүс­тікте, Каспий теңізінің терең жер­­лерінде өткізеді. Күзгі көші-қон кезінде Каспийдің оңтүс­тігі мен солтүстігіндегі құм­дар мен бақал­шақ аралдарынан итба­лықтардың көп бөлігін байқауға болады.

#итбалық #каспий #теңіз #қызылкітап