Мәжілісмен Андрей Линник мүліктік дау-дамайға байланысты бес адам қаза тапқан Алматыдағы қайғылы оқиғаны еске салды.
"Осыған байланысты қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінен қарыз алушылардың заңды құқықтарына қысым жасауына жол бермей, банктердің мүлікті бағалауын төмендету мәселелерін шұғыл пысықтауды талап етеміз. Сондай-ақ, кепілге салынған мүлікті өткізу кезінде банктердің лауазымды адамдарының және сот орындаушыларының сөз байласуы үшін кез-келген мүмкіндіктерді болғызбау керек. Болашақта осындай қайғылы жағдай қайталамайтындай "жеке тұлғалардың банкроттығы туралы" заң жобасын жедел әзірлеу қажет", – деді ол.
Депутат бұл драманың бірқатар мән-жайлары тек полиция тарапынан ғана емес, қаржылық реттеушілер тарапынан да жеке зерделеуді талап ететінін атап өтті.
Қайғылы оқиғаның себебі жалғыз тұрғын үйі үшін борышкердің банкпен дау-дамайы болғандығы белгілі. Ашық көздерден алынған ақпарат бойынша, 121 млн теңге қарыз болған кезде банк бағалау құны 184 млн теңге болатын жер учаскесі бар тұрғын емес үй-жайды алып қойып, оны 96 млн теңгеге немесе екі есе аз деп бағалаған. Ал осы мүлікке қосымша банк борышкердің тұрғын үйін де алуға шешім қабылған, деп атап өтті депутат.
Бұл жағдай тағы да халықтың Ұлттық банктің жоғары базалық мөлшерлемесімен туындаған орасан зор кредиттелуіне назар аударады. Сондай-ақ, осындай даулар бойынша сот шешімдерінің әділетсіздігі және сот орындаушылары мен банк қызметкерлерінің ықтимал сөз байласуы болуы мүмкін.
"Біз "жеке тұлғалардың банкроттығы туралы" заңды әзірлеуді бірнеше рет ұсындық, онда банкротка ұшыраған азаматтардың өмірлік құқықтарына кепілдік берілуі қажет. Бірақ оны үкімет бұғаттады", - деді мәжілісмен.
Ол борышкердің кепіл мүлкін алып қою кезінде бағалау құнынан ауытқу 10-15%-дан аспауы тиіс деп есептейді, өйткені ресімдеу кезінде құн бастапқыда несие сомасына 30-40%-ға төмендетіледі.
"Осыған байланысты қаржы нарығын реттеу агенттігіне банктердің әрекеттерінен қорғансыз болып табылатын борышкерлердің алып қойылатын мүлкінің құнын төмендету бойынша банктердің мүмкіндіктерін шектеу қажет деп санаймыз. Сондай-ақ, несие сомасын жасанды көбейтуді тоқтату үшін, несиелер бойынша мөлшерлемені төмендету керек. Ол үшін Ұлттық банктің базалық мөлшерлемеге қатысты саясатын қайта қарау қажет, ол бүгінде инфляцияны тежемейді, алайда жоғары пайыздарға әкелуде", - деп түйіндеді Линник.
Бұған дейін Банк ЦентрКредит Алматыда бес адамға оқ жаудырған азаматтың тұрғын үй жағдайына қатысты түсініктеме берген болатын.
Естеріңізге сала кетейік, Қазақстанда жеке тұлғалар үшін банкроттықты енгізуді көздейтін "Қазақстандықтардың төлем қабілеттілігін қалпына келтіру туралы" заң жобасы бойынша жұмыс қайта басталған жоқ.
Кейінірек, 2019 жылдың соңында мәжілісмендер бұл заң жобасына қайта оралуды талап еткен болатын.
